Lopinyon i reste divize lo size dekriminalizasyon omoseksyalite menm apre sa deba ki ti fer Zedi
Lopinyon i reste divize lo sa size
Dan son diskour Leta Lanasyon an Fevriye sa lannen, Prezidan James Michel ti anonse ki gouvernman i annan lentansyon pour aport amandman dan lalwa ki pou permet dekriminalizasyon omoseksyalite.
Pour ki sa i arive, i neseser ki Lasanble Nasyonal i vot en amandman dan seksyon 151 kod Penal. Dapre lalwa aktyel, en dimoun ki ganny trouve koupab pour sodomi i kapab kondann ziska 14-an prizon.
Pour ganny pwennvi diferan sekter lasosyete lo sa proze de lwa, bann Manm Lasanble Parti Lepep ti Zedi organiz en foronm konsiltasyon lo sa size dekriminalizasyon omoseksyalite. Dapre Sef Biznes Gouvernman dan Lasanble Marie Antoinette Rose, sa rankont ti enportan akoz zot bezwen ekout tou dimoun pour zot kapab pran en desizyon enformen avek en lespri kler.
Me menm si gouvernman i oule absoliman sanz lalwa pour adres sa ki i santi i en lenzistis, sa deba ti montre ki lopinyon piblik i reste tre divize lo sa size sansib. In osi montre ki sosyete i reste an prensip tradisyonalis e konservater baze lo bann valer e prensip relizye, menm si larealite i kapap montre lekontrer atraver bann pratik parey adilter. Bann partisipan dan sa rankont ti komante ki ziska 85% Seselwa i kapab ganny lapide, si nou aplik prensip pinisyon larelizyon !
Minis responsab pour Zafer Etranzer Joel Morgan in dir ki nouvo lalwa pou permet tir en laspe diskriminatwar dan nou sosyete. In azoute ki pozisyon Sesel lo lendeks drwa imen in ganny afekte, akoz lalwa ki egziste. An menm tan, i dir ki i pa lentensyon gouvernman pour al pli lwen ki anpes en omoseksyel al dan prizon. Lalwa pa pou par egzanp permet maryaz ant menm seks akoz i dir, «nou osi nou bezwen respe nou bann prensip lafanmiy».
Apre en maryaz ant de zonm dan Lanbasad Britanik lannen pase – maryaz ki ti provok bokou protestasyon e deba – Minis Morgan in oule enform piblik ki gouvernman in reviz lezot demann pour maryaz ant menm seks, akoz sa pa rekonnet par Konstitisyon.
«Sa ki enportan se drwa nou bann sitwayen,» in dir.
Serten opozan a drwa omoseksyalite parey Paster Robert Moumou i krwar ki sa liberte limite i reprezant en kontradiksyon, akoz bann militan ki an faver pe demande ki zot ganny tou zot drwa, enkli drwa marye e fond en fanmiy. Paster Moumou i dir ki lasosyete pa ankor pare pour aksepte sa e i devret ganny plis sansibilize. In osi sizere ki konsiltasyon i al ziska lo nivo distrik e menm atraver en referandonm.
Minister Zafer Etranzer in osi prezant lenplikasyon sa proze de lwa an vi bann lobligasyon baze lo bann trete enternasyonal ki Sesel in sinnyen. I dir ki Sesel i bezwen dekriminaliz omoseksyalite e enplimant son bann lobligasyon dapre sa bann trete e lamannman dan lalwa pou retir sa provizyon arkaik e demode.
Atorni Zeneral Rony Govinden ti eksplik sa propozisyon pour amann lalwa. I ti dir ki lalwa aktyel i kontrer a nou Konstitisyon ki li, i fer provizyon kont diskriminasyon anver okenn dimoun. I ti azoute ki gouvernman i kontinyelman revwar bann lalwa ki pa konstitisyonnel e osi met zot a zour avek evolisyon bann mers. I ti osi klarifye ki nouvo lalwa pa pou donn bann omoseksyel drwa maryaz e tou lezot drwa ki maryaz i kapab anmennen. I ti konklir ki konm lalwa egzistan pa kriminaliz bann lesbyenn, sa i donk en lot rezon pour aret en diskriminasyon ant le de seks.
Dan diskisyon ki ti swiv, lasal ti klerman diviz an de lo sa size, avek prensipalman bann lotorite e reprezantan relizye en kote e bann defanser lakoz omoseksyel de lot kote.
Pour sef Legliz Anglikann Levek James Wong, omoseksyalite i pirman e senpleman en pese. I ti dir ki nou devret get seksyalite dapre son dimansyon imen e defann li dapre lakoz Labib, ki parol eternel Bondye. Labib i azoute, i dir ki Bondye in kre en Msye ek en Madanm ki pou viv ansanm, miltipliye e ranpli later.
«Donk valer ki Labib i ansenny nou se relasyon ant en Msye ek en Madanm,» Levek Wong ti ensiste.
Son pozisyon ti siporte par reprezantan Legliz Advantis, George Constance, ki ti al pli lwen pour menm sizere ki Sesel i devret gard son souverennte e ki nou pa devret pliy avek bann lenflians enternasyonal. An sitan bann ekstre Labib ki koz kont omoseksyalite, i ti demann bann Manm Lasanble si zot pou vot pour en malediksyon?
Paster Hermitte sorti Pentecostal Assembly ti osi dakor avek Levek Wong e Msye Constance ki omoseksyalite i en pese. Li osi i ti fer resorti ki Labib – ki i dir i en liv pour ozordi e demen – i determin sa, e ki Labib i osi en lalwa spirityel ki pa sanze. I ti kan menm pli modere kan i ti aksepte ki fodre pa kondann dimoun pour zot omoseksyalite. I ti sepandan azoute ki fodre pa ki lalwa i permet maryaz ant menm seks akoz sa i kapab anmenn degradasyon spirityel e pei i kapab soufer an konsekans.
Levek Katolik Denis Wiehe ti dan menm lalinny kan i ti dir ki in ekout son bann fidel e vwar sa ki Legliz in dir depi 3000-an:
«Non a bann akt omoseksyel,» i ti ensiste.
Me i ti osi montre moderasyon kan li osi i ti azoute ki Lepap Francis in dir ki nou pa kapab zize. I ti kanmenm averti ki nou bezwen pran prekosyon e tret sa size dan en fason delika.
«Nou bezwen reflesir plis e regard nou sosyete pli profondeman,» i ti dir, an fezan rapel ki drwa zanfan pa’n ganny byen zere e in anmenn bokou problenm dan nou sosyete. Lalwa avortman osi i dir in ganny amande kont lavolonte lapopilasyon, akoz i ti fer remarke ki se sa size ki ti fer Konstitisyon trwazyenm repiblik ganny rezete dan referandonm 1992. Monsenyer Wiehe ti kontiny par dir ki si nou pe koz renezans sosyal, sa i vedir ki i annan keksoz mal dan nou sosyete.
«Pa kapab annan renesans sosyal si napa renesans spirityel,» i ti konklir.
Reprezantan Lafwa Bahai koup Selwyn e Marion Gendron, ki ti dir zot annan en zanfan ki’n montre tandans omoseksyel depi ki i ti annan 7-an, ti pran en pozisyon pli realistik lo sa size. Menm si zot dir ki zot pa aksepte sa akt, zot etabli ki i pa realis pour anvoy dimoun dan prizon e ki nou pa pou zanmen konn tou bann lenplikasyon zenetik e sikolozik omoseksyalite. Sa deba i donk enterminab, zot ti dir.
Tyermenn Konsey Nasyonal Lazenes Ziggy Adam ti osi dakor ki sa deba i enterminab, akoz i dir i annan de ekstremite; enn relizye e lot payen. Menm si i osi pa dakor avek sodomi, i aksepte ki i pa dan en pozisyon pour zize.
Pour tyermenn HASO (HIV AIDS Support Organisation) Justin Freminot, sa deba pa en kestyon moralite, me senpleman en kestyon lazistis!
Sa proze de lwa ensi ki lakoz e drwa bann omseksyel ti fortman defann par bann manm en group omoseksyel ki apel zot lekor LGBTI (Lesbian, Gay, Bisexual, Transgender and intersexed) Seychelles. Pat Matyot ti koz lo omoseksyalite koman en keksoz banal e normal, ki pa bezwen en lalwa pour definir li. Omoseksyalite i ti dir, i natirel parey si en zanfan i gose ou drwate e ki ou pa bezwen ankouraz li, me ki i plito limenm konnen ki pou fer.
Lo kritik paster Danny Elizabeth e Robert Moumou e serten lezot reprezantan relizye ki nou pe kre presedans ki kapab ouver laport a diferan pratik e konportman immoral e satanik ki nou pa pou kapab kontrole, Pat Matyot ti reponn ki bann omoseksyel i viv en lavi normal e ki napa en stil lavi omoseksyel avek en bann ekse e debordman. Sa i osi son larepons a serten lenkyetid ki nou pe kre en fleo ki pou azout avek fleo drog, e ki ankor nou pa pou kapab kontrole. An reaksyon a bann largiman biblik ki dir Bondye ti kre zonm ek fanm pour zot kapap prokree, i ti fer resorti ki aktivite seksyel i minoriterman pour prokreasyon. I ti fer remarke ki fas a diskriminasyon e marzinalizasyon, i annan bokou omoseksyel ki fer krwar zot eteroseksyel e sa i anmenn plizyer problenm dan fanmiy.
Pour ranforsi son pozisyon, Pat Mathiot ti sit lalit Prezidan Ameriken Barrack Obama e ansyen prezidan Sid Afrik Nelson Mandela, an faver drwa bann omoseksyel.
En lot militan Ronny Arnephy, ti elabor lo sa laspe natirel an dizan ki en omoseksyel pa swazir son omoseksyalite me ki in plito ne koumsa. An fezan rapel ki madanm ek msye i osi fer sodonomi, i ti ensiste ki menm si lalwa i pase ou pa pase, sa pa pou sanz narnyen e pa pou sanz seksyalite personn.
Fabiana Bonne ki pandan lontan in esey anrezistre LGBTI Seychelles koman en lorganizasyon me ki pa’n sanble reisi fer li zisteman akoz lalwa an viger, ti siport Imsye Arnephy en dizan ki nouvo lalwa pa pou tous zis omoseksyel, akoz pa zis omoseksyel ki pratik sodomi. Pour reponn a bann lenkyetid debordman e pratik imoral dan piblik, i ti dir ki se zisteman akoz zot pratik en seksyalite normal ki zot pa pe esper lalwa sanze pour zot abiz lo la e ki zot pa pour enflians plis dimoun pour vin omoseksyel.
Alor ki deba i kontinyen, serten manm Lasanble in sanble donn en lendikasyon lo direksyon ki zot vot pou ale. Sa i par egzanp reprezantan Port Glaud Sultanne Jacqueline ki pa kasyet ki li osi i annan en zanfan omoseksyel. I dir ki son leksperyans in montre li ki sa loriantasyon seksyel i pa en swa, me ki i enpoze par lanatir.
Manm Lasanble pour Cascade Charles Decommarmond in lo son kote fer rapel lepisod Labib kot Jesus ti sov en madanm ki ti pe al ganny lapide pour adilter, ler i ti demann bann ki ti’n kondann li pour anvoy premye ros si zot pa’n zanmen fer pese.
Koman en dokter, Spiker Patrick Herminie in eksprimen ki i enportan pour dekriminaliz omoseksyalite pour rezon lasante. Par egzanp i dir, pour ki bann pasyan SIDA ki omoseksyel pa per pour al rod tretman. I azoute ki si omoseksyalite i en problenm zenetik kot karakteristik biolozik en dimoun in ganny kree koumsa, sa i osi en problenm drwa imen, parey dan ka en dimoun ki ganny diskriminen akoz son kouler lapo. Lo laspe pirman lezislatif, Spiker Lasanble i dir ki menm si lalwa i egziste, i pa ganny aplike. Donk pa neseser gard li, i konklir.
Antretan, si ou osi ou anvi eksprim ou lopinyon lo sa size dekriminalizasyon omoseksyalite avan ki lalwa i ganny amande, ou pe ganny envite pour koz avek ou reprezantan dan Lasanble Nasyonal.
Source : Seychelles NATION