Konseye Spesyal dan Departman Kiltir, Emmanuel D’Offay, in dir ki i krwar kiltir i merit o sant tou desizyon ki ganny pran e tou polisi ek progranm ki ganny ‘design’.
Akoz? I dir ler ou pa met kiltir o sant sa bann desizyon ki ganny pran, gradyelman ou komet bann lerer ki alafendizour i annan en gran risk ki ou kiltir i ganny detri.
E pour ilistre sa ki i ti dir, Msye D’Offay ti sit en legzanp tipik tel ki sa desizyon ki ti pran resaman pour met en trwazyenm lale lo Lari Francis Rachel. Apre bokou dimoun ti eksprim zot mekontantman akoz zot krwar i ti pou detri Lesplanad, enn bann mervey lavil Victoria.
“E sa ti en move desizyon kot kiltir pa ti ganny pran an konsiderasyon ler ti pe pran sa desizyon,” i ti dir.
Msye D’Offay ti fer sa bann deklarasyon letan i ti pe fer en ekspoze dan kad progranm ‘Koze Kiltir’ organize par departman kiltir.
Son kozri ti baze lo lensportans kiltir o sant tou desizyon ki ganny pran dan tou laspe gouvernman ek sekter prive. E ki desizyon ki ganny pran san met kiltir an konsiderasyon pou annan en lenpak negativ lo sosyete, lo proze devlopman, dan bann polisi e osi byen ki prezervasyon nou leritaz kiltirel pour fitir zenerasyon.
I ti dir sa kozri se pour esey konsyantiz dimoun ki nou bezwen met kiltir o sant tou desizyon ki ganny pran an azoutan ki kiltir i relye avek sport, lasante e avek tou keksoz ki nou fer dan nou lavi. E donn li son plas neseser.
Prezan kot kozri ti plizyer personaz ki annan lyen tre pre ou endirekteman avek kiltir dan nou pei.
Me Msye D’Offay ti osi rekonnet ki i annan landrwa kot kiltir in ganny mete o sant e nou’n vwar son reisit. I ti mansyonn legzanp restoran Marie Antoinette, en restoran ki ofer zis manze kreol.
“I en vye lakaz ki depi ler Madanm Fonseka in repare fer li vin en restoran, i ankor pe servi manze kreol ziska ozordi. I en ‘prime land’ kot petet ti’n kapab ganny vann pour en kantite larzan.
En lot landrwa tipik se Jardin du Roi kot Madanm Georges. I montre ki lezislativ, egzekitiv avek zidisyer, menm si zot trwa diferan brans gouvernman, se lakiltir ki relye zot ansanm, Mye D’Offay ti eksplike.
Tout an eksplikan ki i pa pe konteste desizyon ziz pour rann son met sa landrwa kot Mize SPUP ti ete, Msye D’Offay ti donn sa legzanp lo kote zidisyer kot i ti dir si kiltir ti ganny met o sant ti a’n kapab met serten ‘clause’ kot par egzanp ou napa drwa kas sa batiman, e gard sa striktir. I ti azoute si demen met sa propriyete i deside kraz sa batiman, sa i vedir nou pe detri en paz dan nou listwar ki, kontan pa kontan, in arive.
Msye D’Offay ti al pli lwen ki sa kot i ti pran legzanp Lalmanny ek Hitler.
“Si Lalmanny ti pran sa desizyon pour dir Hitler ti en monstr me selman in kit tou bann “concentration camps” ki annan e ozordi dimoun pe peye pour zot al vizite. Alor atraver en keksoz ki pa bon, lefe ki en desizyon kiltirel in ganny pran, en bon keksoz in sorti,” i ti fer resorti.
Dan listwar Sesel, Msye D’Offay ti dir, zanmen nou’n deza annan en minister ki konmans ek kiltir. Kiltir, i ti dir, toultan i dernyen akoz i panse ki pep Seselwa i annan en fo konsep ki kiltir i zis dans moutya, bwar baka, manz gro manze olye donn li son laspe entelektyel, son laspe sosyal ki i anmennen dan nou lavi.
I ti osi fer referans dan lannen 1993 kot nou kiltir ti lo son ‘peak’ e preski sak distrik ti annan en group kiltirel. I krwar ki gouvernman sa letan, kontan pa kontan, ti krwar ki si son pep i ‘happy culturally’ ou kapab fer bokou plis akoz menm si popilasyon ti osi annan sa bann problenm ki nou annan la konmela, zot ti zwaye akoz zot ti war li diferaman. La ki i annan en mank kiltirel, i ti dir ki dimoun i tant pour vin pli materyalistik, kot sa lanvi pli gro lakaz, pli gro loto i kontinyen vin en laswaf.
Msye D’Offay ti osi mansyonn bann etidyan ki fini lekol lar si i vreman annan en lavenir pour zot vi ki plen zot i fini par pran en lot kalite karyer plitar.
I ti osi sizere ki rol ek fitir sa bann ‘graduates’ i ganny met anba mikroskop pour alafen zot a fini par fer sa lar ki zot in aprann.
Source : Seychelles NATION